น้ำในเขื่อน

ความแปรปรวนของปริมาณน้ำฝนและน้ำที่ไหลเข้าเขื่อน


จากข้อมูลปริมาณฝนที่ตกและปริมาณน้ำที่ไหลเข้าเขื่อนเฉลี่ย 10 ปี ที่ผ่านมา (ปี 2552-2561) ประเทศไทยมีฝนตกโดยประมาณ 781,108 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี คิดเป็นปริมาณน้ำท่าประมาณ 217,929 ล้านลูกบาศก์เมตร โดยน้ำท่าดังกล่าวเป็นน้ำที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่อยู่ประมาณ 43,338 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือประมาณ 5.5% ของฝนที่ตก หรือสามารถอธิบายอย่างง่าย ๆ คือ ถ้ามีฝนตก 100 เม็ด เขื่อนขนาดใหญ่จะเก็บฝนไว้ได้เพียง 5.5 เม็ด เท่านั้น ทั้งนี้หากแจกแจงเป็นรายภาค ภาคเหนือมีน้ำไหลลงเขื่อน

7.1% ของปริมาณฝนที่ตก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3.6% ภาคกลาง 15.0% ภาคตะวันออก 1.9% และภาคใต้ 3.1% และหากพิจารณาถึงตัวเลขความจุของเขื่อนทั้งประเทศที่มีอยู่ 70,926 ล้านลูกบาศ์เมตร พบว่ามีน้ำไหลลงเขื่อนเฉลี่ยในแต่ละปีเพียง 43,338 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือมีน้ำไหลเข้าเขื่อนอยู่แค่ 61% ของความจุเขื่อนเท่านั้น นอกจากนี้เมื่อพิจารณาถึงตัวเลขความแปรปรวน จะเห็นได้ว่าข้อมูลฝนทั้งประเทศมีความแปรปรวน 21% ส่วนข้อมูลน้ำไหลลงเขื่อนมีความแปรปรวน 66%  ซึ่งถือว่ามีความแปรปรวน

ค่อนข้างสูง โดยเฉพาะภาคเหนือที่มีความแปรปรวนของฝนและน้ำไหลลงอ่างสูงกว่าภาคอื่น ๆ ซึ่งหมายถึง ฝนตกไม่สม่ำเสมอ ผิดที่ผิดเวลา ทำให้ปริมาณน้ำที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่ที่เป็นโครงสร้างน้ำหลักของประเทศมีความแปรปรวนสูงตามไปด้วย ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องพัฒนาและฟื้นฟูโครงสร้างรองให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพไม่ว่าจะเป็นอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก แก้มลิง ห้วย หนอง คลอง บึง บ่อต่าง ๆ เพื่อช่วยรับมือกับสถานการณ์ฝนที่มีความแปรปรวนมากในปัจจุบัน


ฝนตกทั้งประเทศ
ปีละประมาณ
781,108 ล้านลูกบาศก์เมตร
แต่มีน้ำเพียง 5.5% เท่านั้น
ที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่


ภาค ปริมาณฝน
(ล้าน ลบ.ม.)
ปริมาณน้ำท่า
(ล้าน ลบ.ม.)
ความแปรปรวนสูงสุดของฝน ปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน
(ล้าน ลบ.ม.)
ความจุรวมของเขื่อน
(ล้าน ลบ.ม.)
ปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน
(ร้อยละของปริมาณฝน)
ความแปรปรวนสูงสุด
ของปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน
เหนือ 201,850 50,664 34% 14,305 24,825 7.10% 109%
ตะวันออกเฉียงเหนือ 234,174 46,601 22% 8,335 8,368 3.60% 65%
กลางและตะวันตก 87,559 23,904 17% 13,106 28,023 15.00% 54%
ตะวันออก 68,532 26,522 20% 1,334 1,515 1.90% 53%
ใต้ 189,951 76,604 29% 5,942 8,194 3.10% 39%
ค่าเฉลี่ยทั้งประเทศ 781,108 217,929 21% 43,338 70,926 5.50% 66%